Praca zdalna silnie rozwinęła się w wyniku pandemii, jednak teraz pojawiają się na jej temat konkretne przepisy. Z jednej strony będą one umocnieniem tego, co już w wielu firmach jest powszechnie stosowane. Z drugiej jednak wprowadzą wiele istotnych zmian, np. to, że pracodawca będzie miał obowiązek pokrycia kosztów pracy z domu. Dla wielu przedsiębiorców jest niejasne to, w jaki sposób takie opłacanie rachunków pracownika miałoby być rozliczane. Jednak również liczni uważają, że praca zdalna to benefit dla pracownika i absolutnie nie powinni do niej dopłacać. Pojawiają się więc obiekcje co do nowych obowiązków, jakie będą musieli wykonywać.
Uchwała o pracy zdalnej została uchwalona przez Sejm, a więc teraz czas, aby zajął się nią Senat. Jednak spodziewane jest bardzo szerokie poparcie dla tych regulacji, co może oznaczać, że wejdą one w życie w przyszłym roku. Z całą pewnością w wielu środowiskach wprowadzenie takich zmian było wyczekiwane. Liczne firmy od dawna stosują taki właśnie model pracy, jednak zarówno pracodawcy, jak i pracownicy będą musieli się zmierzyć z dużą ilością nowości.
Zmiany w prawie pracy
Z całą pewnością pracodawcy podchodzą do zmian z dużą ostrożnością. Najbardziej zabiegały o nie związki zawodowe. W wielu firmach stosuje się modele wypracowane w czasie pandemii, które doskonale się sprawdzają. Zmiany w przepisach sprawią, że praca zdalna będzie uznana za model powszechny. W związku z tym w firmach, gdzie taki model nie był stosowany, konieczne będzie przeorganizowanie pracy. Pytania w wielu kwestiach będą pojawiać się zarówno ze strony pracowników, jak i pracodawców.
Koszty pracy zdalnej i ich obliczanie
Szef będzie musiał zapłacić pracownikowi koszty pracy zdalnej. Zastanawia jednak, jak będzie wyliczane, ile powinien on przekazać za wykorzystywaną energię elektryczną. Ustawa nie przynosi jednak jednoznacznej odpowiedzi. Dowiadujemy się z niej, że pracodawca będzie musiał pokryć koszty związane z zapewnieniem narzędzi pracy i ich instalacją. Do jego obowiązków będzie należało zapłacenie za energię elektryczną oraz usługi telekomunikacyjne potrzebne do pracy w domu. Jednak szczegółowo, jak będą wyglądały te rozliczenia, zostanie ujęte w wewnętrznych dokumentach firmy, gdzie mogą zostać wskazane również inne niezbędne koszty.
Pomysły przedsiębiorców na rozwiązanie takich rozliczeń są różne. Niektórzy będą chcieli wprowadzić określoną dodatkową stawkę za godzinę pracy zdalnej. Inni chcą ustalić ryczałt w oparciu o przeciętne koszty, jakie są ponoszone w gospodarstwach domowych pracowników. Będzie tu więc weryfikacja tego, ile pracownika kosztowało zasilanie laptopa i oświetlenie miejsca pracy w takich godzinach. Opłaty za internet podobnie, np. założą że pracownik spędził w pracy zdalnej 1/3 miesiąca więc rachunek podzielą na 3 i tą część będą wypłacać. Na razie wiąże się z tym wiele pytań, ale ustawa jest tak skonstruowana, że są to kwestie, które będą zależeć od wewnętrznych ustaleń w firmie.
Wszystkie regulację będą jednak musiały być uzgodnione z pracownikami. Również powinny znaleźć się w porozumieniu ze związkami zawodowymi. Jeśli ich nie ma i w ciągu 30 dni nie uda się osiągnąć porozumienia pracodawca będzie mógł przyjąć regulamin. Zdecydowanie można stwierdzi, że ustawodawca uznał, iż praca zdalna ma bardzo indywidualny charakter, zależny nie tylko od branży i to rozliczenie kosztów musi zostać ustalone wewnętrznie w firmie.
Odpowiednio uregulowana praca zdalna, na jasnych warunkach może być korzystna zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy. Dlatego z pewnością w wielu firmach uda się dojść do porozumienia w kwestiach pokrywania kosztów. Oczywiście nie jest to rozwiązanie, które ma jedynie zwolenników. Część pracodawców uważa, że praca zdalna to korzyść przede wszystkim dla pracownika, bo np. nie musi on tracić czasu i ponosić kosztów związanych z dojazdem do biura. Ich zdaniem oszczędności oraz koszty, jakie ponosi pracownik się mniej więcej równoważą. Z ich perspektywy można więc spotkać się z licznymi zastrzeżeniami dotyczącymi właśnie pokrywania kosztów na pracy zdalnej.
Praca zdalna okazjonalna
We wspomnianych wyżej firmach może sprawdzić się praca zdalna okazjonalna, która również jest wprowadzana przez ustawę. Będzie to praca poza siedzibą firmy w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym. W takiej sytuacji pracodawca nie ma obowiązku zwracania pracownikowi kosztów pracy zdalnej.
Ustawa wprowadza pracę zdalną całkowitą i hybrydową. Jednak nie określa jej ram. Będą to już wewnętrzne ustalenia w firmie.
Wypadek w czasie pracy zdalnej
To pracodawca odpowiada za to, aby praca była wykonywana w sposób bezpieczny i obejmuje to również pracę z domu. Wprowadzane właśnie przepisy nic nie zmieniają. Każdy pracownik musi poznać zasady BHP i podpisać odpowiednie oświadczenie, że je zna i stosuje się do nich w miejscu pracy zdalnej. Jeśli dojdzie do wypadku, to pracodawca będzie musiał ustalić, czy konkretne zdarzenie może być zakwalifikowane jako wypadek przy pracy. Z pewnością jednak trudnością będzie przeprowadzenie oraz sporządzenie protokołu z oględzin miejsca zdarzenia. W takiej sytuacji pracodawca lub jego przedstawiciel powinien być dopuszczony do miejsca, gdzie wykonywana jest praca zdalna, czyli do domu pracownika.
Co istotne, jeśli charakter pracy będzie na to pozwalał, to każdy będzie mógł wnioskować o pracę zdalną. Jednak ostateczna decyzja będzie należała do pracodawcy. Dodatkowo w ustawie pojawia się określenie grupy osób, w przypadku których, jeśli złożony zostanie wniosek, to pracodawca powinien w miarę możliwości rozpatrzyć go pozytywnie. Chodzi choćby o rodziców opiekujących się dzieckiem do 4 roku życia, czy osób, które sprawują opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny.
W szczególnych przypadkach możliwe będzie zlecenie pracy zdalnej – epidemia, stan nadzwyczajny, zdarzenia losowe, w których ucierpi siedziba firmy i nie będzie możliwości bezpiecznego pracowania w niej – zalanie, pożar.
